გარემოსდაცვითი უფლებები

• კურსის ღიღებულება: 370₾
• დაწყების თარიღი: 12 ივნისი, 2024
• დასრულების თარიღი: 17 ივლისი, 2024
• დღეები და დრო: ოთხშაბათი 19.00-21.00 და შაბათი 15.00-17.00
• სულ 11 შეხვედრა - 22 საათი
• ჯგუფში მონაწილეთა რაოდენობა: 20 
• ფორმატი: ფიზიკური და ონლაინ (არჩევითი) 
• ქართულ ენაზე
• მისამართი: მარჯანიშვილის ქ. N5, თბილისი
• იურიდიული განათლება არ არის კურსის გავლის წინაპირობა. ზოგადად, კურსი არ ითვალისწინებს წინასწარ ცონდას, როგორც წინაპირობას
• სერტიფიკატი გაიცემა კურსის გავლის ბოლოს

მიზნობრიობა:

სასერთიფიკატო კურსის მიზანია უზრუნველყოს ხარისხიანი  განათლების ხელმისაწდვომობა გარემოსდაცვით ადამიანის უფლებებზე, რათა შესაძლებელი იყოს ამ უფლებების დარღვევის როგორც დროული იდენტიფიცირება, ასევე ამ უფლებების სარგებლობისათვის ეფექტიან მექანიზმების გამოყენება.  

კურსის აღწერა:

ადამიანის უფლებებსა და გარემოს დაცვას შორის ძლიერი ურთიერთკავშირი არსებობს. ჯანსაღი გარემო ადამიანის უფლებებით სარგებლობის წინაპირობას წამოადგენს, ხოლო გარემოს დაბინძურებას შესწევს უნარი უარყოფითი გავლენა იქონიოს ადამიანის უფლებებზე. 

გლობალურ ეკოლგიურ პრობლემებს, როგორიცაა მაგალითად კლიმატის ცვლილება, გლობალური დათბობა, ზღვის დონის მატება,  ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურება მავნე ნივთიერებებით და სასმელი წყლის დეფიციტი, სავსებით შესაძლებელია მოჰყვეს ადამიანის უფლებების დარღვევა იქნება ეს სიცოცხლის უფლება, ჯანმრთელობის უფლება, პირადი და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლება, საკუთრების უფლება თუ სხვა. 

2024 წლის 9 აპრილს, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ მიიღო ისტორიული გადაწყვეტილება, კერძოდ მან პირველად დაადგინა საქმეზე: Verein KlimaSeniorinnen Schweiz and Others v. Switzerland, რომ ადამიანების სიცოცხლეზე, ჯანმრთელობაზე და კეთილდოებაზე კლიმატის ცვლილების უარყოფითმა ზემოქმედებამ დაარღვია ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენცია. აღნიშნული პრეცედენტი გზას ხსნის ევროპის საბჭოს 46 ქვეყანაში წამოწყებულ იქნას მსაგვსი სამართალწარმოებები.   

გარემოს დაბინძურებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს ადამიანის როგორც სამოქალაქო და პოლიტიკური, ასევე ეკონომუკური და სოციალური უფლებების დარღვევა.

ადამიანის უფლებათა გადმოსახედიდან ადამიანის უფლებების დაკავშირება გარემოს დაცვასთან მიზნად ისახავს ადამიანების იმდენად დაცვას გარემოს უარყოფითი ზემოქმედებისგან, რამდენადაც ეს დაიცავს ადამიანის უფლებებს დარღვევისაგან. 

გარემოსდაცვითი უფლებების სამი ძირითადი კატეგორია არსებობს:

1. სუფთა, ჯანსაღ და მდგრად გარემოზე ადამიანის უფლება (საყოველთაოდ აღიარებული გაერო-ს გენერალური ასამბელის მიერ 2022 წლის ივლისში); 
2. ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო ხელშეკრულებებიდან გამომდინარე გარემოსდავითი უფლებები, მაგალითად ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის სიცოცხლის, პირადი ცხოვრებისა, საკუთრებისა და სხვა უფლებებიდან გამომდინარე გარემოსდაცვითი უფლებები (დადასტურებული ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული გადაწყვეტილებებით); და 
3. პროცედურული გარემოსდაცვითი უფლებები - გარემოსდაცვით საკითხებთან დაკავშირებული ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უფლება, გარემოსდაცვით საკითხებთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მონაწილეობის უფლება, და გარემოსდაცვით საკითხებთან დაკავშირებული მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობის უფლება (გარანტირებული გაერო-ს ფარგლებში მიღებული ორჰუსის კონვენციის მიერ). 

ასევე საკმაოდ მყარია კავშირები გარემოს დაცვასა და სოციალურ უფლებებს შორის. 

კურსზე მიმოხილული იქნება გარემოსდაცვითი უფლებების სფეროში საერთაშორისო სასამართლოების და სხვადასსახვა ევროპული ქვეყნების სასამართლეობის გადაწყვეტილებები.   

კურსის გაგვლის შემდეგ მსმენელებს ეცოდინებათ:

• რაგორ არის ერთმანეთთან დაკავშირებული ადამიანის უფლებები და გარემოს დაცვა; 
• გარემოზე უარყოფითი ზემოქმედების ის სახეობები და მასშტაბი, რასაც შეიძლება მოჰყვეს ადამიანის უფლებების დარღვევა;
•  როგორ არის შესაძლებელი ადამიანის უფლებების მექანიზმის გამოყენება კლიმატის ცვლილებასთან საბრძოლველად.
• გარემოსდაცვითი უფლებების კატეგორიები და მათი შინაარსი, კერძოდ,
  • სუფთა, ჯანსაღ და მდგრად გარემოზე ადამიანის უფლება;
  • ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის უფლებებიდან გამომდინარე გარემოსდაცვითი უფლებები;
  • პროცედურული გარემოსდაცვითი უფლებები;
• რა უნდა გაკეთდეს გარემოსდაცვითი უფლებების დარღვევების პრევენციისათვის;
• როფორ უნდა მოხდეს გარემოსდაცვითი უფლებების დაღვევების იდენტიფიცირება;
• როგორ უნდა მოხდეს გარემოსდაცვითი უფლებების დარღვევებზე რეაგირება;
• როგორ უნდა მოხდეს გარემოსდაცვითი უფლებების ეფექტიანი რეალიზება.